سریال‌هایی که می‌توانند از تلویزیون پخش شوند اما هنوز نشدند!
دو سال از وعده‌های مسئولان درباره پخش سریال‌های پلتفرمی از تلویزیون می‌گذرد، اما هنوز خبری از تحقق این وعده‌ها نیست. چه سریال‌هایی صلاحیت پخش در رسانه ملی را دارند؟ چه موانعی در این مسیر وجود دارد؟ و آیا اساساً قرار است این ارتباط شکل بگیرد یا نه؟
در روزهایی نه‌چندان دور، برخی از مدیران ارشد رسانه ملی، از عزم جدّی برای ورود سریال‌های شبکه نمایش خانگی به آنتن تلویزیون سخن گفتند؛ وعده‌هایی که گرچه پرطمطراق بودند، اما تا امروز در حد همان وعده‌ها باقی مانده‌اند، میان انبوهی از گفته‌ها و نشست‌ها، آنچه غایب است، تحقق عملی این طرح است.
پیمان جبلی، رئیس صداوسیما، در اردیبهشت 1402 صراحتاً اعلام کرد که سازمان آماده است برای آثار واجد شرایط، حتی حق پخش خریداری کند و در پخش و ترویج آنها مشارکت کند. چند ماه بعد، در مهر 1402، از سوی ساترا نیز اخباری درباره بررسی چهار سریال پلتفرمی برای پخش در تلویزیون منتشر شد. نام‌هایی مانند «سایه‌باز»، «فوفو مسافری از کامادو» و «مرداب» میان رسانه‌ها مطرح شدند، اما سرنوشت هیچ‌کدام به آنتن نرسید.
حتی «سایه‌باز» که با تبلیغات رسمی روی شبکه خبر معرفی شد و در پلتفرم تلوبیون بارگذاری شد، نهایتاً به پخش عمومی از شبکه‌های تلویزیونی نرسید، یا سریال «آخرین دیدار» که به‌عنوان یک همکاری مشترک میان صداوسیما و برخی پلتفرم‌ها معرفی شد، پخش محدودی داشت و به‌جای آنکه نویدبخش فصلی تازه در همکاری‌های رسانه‌ای باشد، در همان آغاز کار متوقف ماند.
تجربه‌های نیمه‌کاره و پخش‌هایی که اتفاق نیفتادند
سابقه پخش سریال‌های خانگی از تلویزیون به اوایل دهه 90 بازمی‌گردد. سریال‌هایی مانند «بالش‌ها»، «شوخی کردم»، «عطسه» و فصل اول «ساخت ایران» بدون حاشیه خاصی در صداوسیما نمایش داده شدند. ویژگی مشترک این آثار، تطابق کامل با استانداردهای صوری و محتوایی رسانه ملی بود؛ از جمله طراحی لباس و پوشش بازیگران زن که مطابق قواعد پخش در تلویزیون بود.
اما اکنون، با گسترش مرزهای ممیزی در فضای شبکه نمایش خانگی، تفاوت‌های فاحشی میان این دو فضا ایجاد شده است. آیا همین تفاوت‌ها، دلیل اصلی عدم پخش سریال‌های تازه است؟ یا مشکلات دیگری مانند نبود توافق‌های تجاری، عدم اعتماد متقابل یا نبود استراتژی مشخص در رسانه ملی، مانع تحقق این پروژه شده‌اند؟
از وعده تا واقعیت؛ هنوز فاصله هست
معاون سیما، محسن برمهانی در اظهارنظری اعلام کرده بود که احتمال پخش آثار نمایشی شبکه‌های خانگی از تلویزیون «بسیار زیاد» است، اما همچنان «در حال بررسی و مذاکره» هستیم. این در حالی است که نزدیک به دو سال از شروع این بررسی‌ها گذشته است و خروجی ملموسی از آن دیده نمی‌شود.
او همچنین تأکید کرده بود که سازمان صداوسیما به‌عنوان رسانه‌ای فراگیر، باید به استانداردهای سخت‌گیرانه‌تری پایبند باشد؛ در حالی که پلتفرم‌ها، با دامنه مخاطب محدودتر، آزادی‌های بیشتری در شکل و محتوا دارند، بر همین اساس، تا زمانی که سریال‌های پلتفرمی نتوانند با این استانداردها هم‌راستا شوند، همکاری پایدار و گسترده‌ای میان دو طرف محتمل به‌نظر نمی‌رسد.
چه سریال‌هایی می‌توانند از آنتن عبور کنند؟
از نگاه مدیران سازمان، تنها آثاری می‌توانند روی آنتن بیایند که «شاخصه‌های سلامت محتوایی» را داشته باشند؛ آثاری که با پیام‌های فرهنگی و ارزشی منطبق با سیاست‌های رسانه ملی ساخته شده باشند، بر همین اساس، سریال‌هایی مانند «فوفو مسافری از کامادو» که ویژه کودک و نوجوان است، یا «سایه‌باز» که فضای اجتماعی دارد، بیشتر شانس پخش دارند.
سریال «مرداب» که در قالب درام معمایی ساخته شده و کارگردانی آن را فردی با سابقۀ فعالیت در تلویزیون به‌عهده دارد، یکی از گزینه‌های احتمالی برای پخش از رسانه ملی به‌شمار می‌رود، بااین‌حال، تاکنون هیچ‌یک از این آثار، تأیید رسمی برای پخش از صداوسیما دریافت نکرده‌اند. شایان ذکر است که برزو نیک‌نژاد در زمان حاضر با سریال «ازیادرفته» در شبکه نمایش خانگی حضور دارد و از سوی دیگر، بهرنگ توفیقی نیز مجموعۀ «شغال» را جمعه‌ها روانه پلتفرم می‌کند.
ناگفته پیداست که بخشی از آشفتگی‌های محتوایی و فرمی موجود در شبکه نمایش خانگی، ریشه در همان سیاست‌های دوگانه‌ای دارد که سال‌هاست گریبان این حوزه را گرفته است. اگر از ابتدا سازوکار این فضا حرفه‌ای‌تر و با نظمی روشن‌تر پیش می‌رفت، شاید امروز چنین شکاف عمیقی میان تولیدات تلویزیونی و آثار پلتفرمی وجود نداشت، از همین‌رو، در این نقطه از ماجرا می‌توان جانب رسانه ملی را گرفت؛ چرا که با توجه به گستره مخاطبانش، در مواجهه با این آثار، حق دارد با احتیاط و تأمل بیشتری گام بردارد.
پایان باز یک داستان رسانه‌ای
اکنون بیش از هر زمان دیگری مشخص شده است که تحقق وعده پخش سریال‌های خانگی از تلویزیون، تنها به خواست یک‌طرفه بسنده نمی‌کند، هم نیاز به بازنگری در استانداردهای رسانه ملی است و هم ضرورت دارد پلتفرم‌ها با آگاهی از چارچوب‌های پخش تلویزیونی، آثاری تولید کنند که امکان عبور از فیلترهای تلویزیونی را داشته باشند.
تا آن زمان، سریال‌هایی که برای حضور روی آنتن مطرح می‌شوند، شاید تنها در تلوبیون یا خبرهای شبانه معرفی شوند؛ اما رسیدن به قاب تلویزیون، مسیری است که هنوز روشن و هموار نشده است.
منبع: تسنیم
