خودکفایی کاغذ کتاب‌های درسی از رویا تا واقعیت
اظهارات اخیر وزیر آموزش و پروری مبنی بر واردات کاغذ کتاب‌های درسی این پرسش که را پیش آورده است که مگر در تولید کاغذ کتاب‌های درسی به خودکفایی نرسیده بودیم؟ آیا خودکفایی صرفاً یک رویا بوده یا واقعیت داشته است؟
علیرضا کاظمی وزیر آموزش و پرورش روز شنبه در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها از انجام فرآیند ثبت سفارش برای تامین ارز واردات کاغذ، ویژه تولید کتاب‌های درسی سال تحصیلی آینده خبر داده است. کاظمی در این گفت‌وگو اشاره کرده که فرآیند تامین کاغذ کتاب درسی برای سال تحصیلی جدید، از سوی وزارت آموزش و پرورش با همکاری دستگاه‌های مرتبط در حال پیگیری است. یک بخش از فرآیند، به ثبت سفارش اختصاص دارد، بخش دیگر تامین ارز مورد نیاز برای خرید کاغذ است؛ بنابراین در وزارت صمت اقدامات لازم برای ثبت سفارش در حال انجام است.
این اظهارات کاظمی در حالی مطرح شده است که سال گذشته جشن خودکفایی کاغذ کتاب‌های درسی با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت، معاون وزیر صمت، مسئولان آموزش و پرورش و … در مازندران برگزار واعلام شد که در حوزه تولید کاغذ کتاب‌های درسی بی‌نیاز از واردات شده‌ایم.
تعهدات کارخانه مازندران به وزارت آموزش و پرورش
کارخانه چوب و کاغذ مازندران به عنوان تنها تولیدکننده کاغذ تحریر داخلی دو سال متوالی است که تولید کاغذ مورد نیاز کتاب‌های درس را بر عهده داشته است، شهریور ماه سال 1402 مازندران متعهد شد که 35 هزار تن کاغذ کتاب‌های درسی سال تحصیلی 1403 ـ 1404 را تولید و در اختیار آموزش و پرورش قرار دهد، این تعهد شهریور ماه سال 1403 به اتمام رسید و کاغذ مورد نیاز آموزش و پرورش تحویل داده شد.
پس از آن در همان ماه شهریور، کارخانه چوب و کاغذ مازندران در قراردادی هزار و 500 میلیاردی با وزارت آموزش و پرورش متعهد شد که 33 هزار تن کاغذ کتاب‌های درسی را تا پایان اسفند ماه تولید و در اختیار آموزش و پرورش قرار دهد، بر اساس پیگیری‌های خبرنگار تسنیم، شرکت مازندران تاکنون 16 هزار تن از این کاغذها را تولید و در اختیار آموزش و پرورش قرار داده و طبق برنامه تولید باقی مانده این رقم نیز تا خرداد تحویل داده خواهد شد، علت تاخیر در تحویل کاغذها قطعی برق در تابستان و خاموشی دستگاه‌‌ها در ماه‌هایی از سال به علت کاهش وات مصرفی کارخانه بوده است.
انتشار اظهارات وزیر آموزش و پرورش در روزهای اخیر نگرانی‌‌هایی را برای دلسوزان عرصه تولید داخل ایجاد کرده است، برخی با انتقاد از این اظهارات آن را بازگشت به عقب و هدررفت سرمایه‌هایی دانسته‌اند که در این سه سال برای جان گرفتن تولید کاغذ صرف شده است.
قرار نیست، همه نیاز آموزش و پرورش از طریق واردات به سرانجام برسد
اما، حجت الاسلام علی لطیفی رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش اظهاراتی داشته که نشان می‌دهد قرار نیست، همه نیاز آموزش و پرورش از طریق واردات به سرانجام برسد، لطیفی در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: بخش عمده کاغذ مورد استفاده برای چاپ کتاب‌های درسی تولید داخلی است و بخش تکمیلی هم از طریق واردات کاغذ تأمین می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: تمام ظرفیت تولید داخلی را خریداری کردیم ولی با توجه به اینکه نیازمان بیشتر از توان تولید داخلی است، چاره‌ای جز واردات برای تأمین بقیه کاغذ مورد نیاز را نداریم. در سال گذشته هم شرکت‌های داخلی با وجود تعهد اولیه، نتوانستند 100 درصد نیاز ما را تأمین کنند و مجبور شدیم درصدی از کتاب‌ها را با کاغذ خارجی چاپ کنیم تا کتاب‌ها را برسانیم.
در مقوا تولید داخل آموزش و پرورش را کفایت می‌کند
لطیفی می‌گوید: مقوا کاملا داخلی است (تولید داخل کفایت نیاز ما را می‌کند).نسبت به کاغذ، نیاز ما بسته به نوع کاغذ و تیراژ کتب، از 45 تا 50 هزار تن متغیر است. شرکت داخلی به ما اعلام کرده که 33 هزار تن ظرفیت تولید دارد، ولی تاکنون حدود 17 هزار تن تحویل داده‌اند.
تاخیر در رساندن کاغذ کتاب‌های درسی موضوع حائز اهمیتی است، چرا که چاپ کتاب‌های درسی زمان‌بندی شده است و کتاب باید تا آغاز سال تحصیلی به دست دانش‌آموزان برسد، از سوی دیگر کارخانه مازندران نیز در همین سال جاری با مشکلات و موانع بسیاری مواجه بوده که در تولید آن تاثیرگذار بوده است، قطعی برق در تابستان، قطعی گاز در زمستان، کاهش برق مصرفی، عدم دسترسی به چوب وارداتی و در نهایت حاشیه‌هایی که برای مدیریت کارخانه ایجاد و منجر به تغییر نیک‌نژاد شد، برنامه زمانی تولید این کارخانه را با چالش مواجه کرده است. این روزها نیز کارخانه مازندران با سرپرست اداره می‌شود و در صدر آن هلدینگ آینده پویا نیز با سرپرست اداره می شود و نمی‌توان چندان امیدی به تغییر چشمگیر در روند فعالیت این کارخانه داشت، تنها باید امیدوار بود که جریان تولید تحریر در این کارخانه به مانند سال‌های پایانی دهه 90 قطع نشود.
قیمت تولید داخل بالا می‌رود
باید دید با این وضعیت پیش آمده، آیا برای تامین کاغذ کتاب‌های درسی سال تحصیلی 1404 ـ 1405 وزارت آموزش و پرورش پای میز مذاکره با کارخانه مازندران می‌نشیند یا نه، پیگیری‌های خبرنگار تسنیم نشان می‌دهد که در هفته‌های گذشته مدیرانی از کارخانه مازندران وارد مذاکره با مسئولان آموزش و پرورش شده‌اند چرا که با توجه به افزایش قیمت ارز و تهیه موارد اولیه وارداتی تولید کاغذ هم‌چون خمیر الیاف بلند، آب اکسیژنه و چوب قیمت تولید داخل نیز رو به افزایش است.
از روی کار آمدن دولت جدید حدود 6 ماه می‌گذرد، اما متاسفانه هیچ سیاست مشخصی در قبال کاغذ و مساله تولید آن از سوی وزرای مربوطه ارشاد و صمت تاکنون مطرح نشده و به نظر نمی‌رسد که برنامه‌ای در این زمینه نیز در دولت وجود داشته باشد، از سوی دیگر قیمت کاغذ در بازار آزاد نیز در ماه‌های گذشته روند افزایشی به خود گرفته و هر بند کاغذ حدود 400 هزار تومان تنها در عرض دو ماه افزایش داشته است، این‌ها دغدغه‌هایی است که هم مصرف‌کنندگان کاغذ و هم دغدغه‌مندان عرصه تولید با آن روبرو هستند.
منبع: تسنیم
